De Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) roept bij veel mensen vragen op. Wat mag de gemeente wel en niet? Wat zijn uw rechten? Hoe werkt het keukentafelgesprek? Wat kunt u doen als u het niet eens bent met een besluit? Op deze pagina beantwoorden wij de meest gestelde vragen over de Wmo. De informatie is bedoeld voor mensen die hulp zoeken, zich willen voorbereiden op een aanvraag of twijfelen over een ontvangen besluit. Heeft u na het lezen nog vragen over uw eigen situatie? Neem dan gerust contact met ons op.

Wat is de Wmo precies en waarvoor dient het?

De Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) is bedoeld om mensen die door een beperking of ouderdom ondersteuning nodig hebben, te helpen om zo lang mogelijk zelfstandig te blijven wonen en mee te doen in de samenleving. De gemeente is verantwoordelijk voor de uitvoering van deze wet. U kunt onder de Wmo onder andere hulp aanvragen voor het huishouden, begeleiding, vervoer, woningaanpassing of dagbesteding.

De Wmo is geen uitkering, maar een voorziening in natura of via een persoonsgebonden budget (pgb). Het doel is om ondersteuning op maat te bieden. Wat dat precies inhoudt, hangt af van uw persoonlijke situatie en behoeften. De gemeente moet onderzoeken wat u nodig heeft en mag niet zomaar een standaardoplossing opleggen.

Hoe werkt het keukentafelgesprek?

Voordat de gemeente een besluit neemt over uw aanvraag, moet er een onderzoek plaatsvinden. Dit gebeurt meestal tijdens het zogenaamde keukentafelgesprek. Tijdens dit gesprek bespreekt een medewerker van de gemeente uw situatie, beperkingen, behoeften en de mogelijke oplossingen. U kunt daarbij iemand meenemen, zoals een familielid, mantelzorger of belangenbehartiger.

Het is belangrijk dat dit gesprek zorgvuldig en volledig wordt gevoerd. De gemeente moet u de kans geven om uw verhaal te doen, relevante informatie te geven en alternatieven te bespreken. Veel besluiten worden genomen op basis van dit gesprek. Als het gesprek niet goed is verlopen, te kort was of u zich niet serieus genomen voelde, dan kan dat later een rol spelen in bezwaar of beroep. Maak altijd aantekeningen en vraag indien mogelijk om een verslag van het gesprek.

Wat is een indicatie en wat als die niet klopt?

Na het onderzoek stelt de gemeente een indicatie vast. Dat is een formele vaststelling van de aard, omvang en duur van de ondersteuning die u nodig heeft. Op basis van deze indicatie wordt het besluit genomen over welke voorziening u wel of niet krijgt.

Soms klopt de indicatie niet met de werkelijkheid. U krijgt bijvoorbeeld minder uren hulp bij het huishouden dan u aankunt, of de begeleiding is niet afgestemd op uw beperkingen. In dat geval kunt u bezwaar maken tegen het besluit waarin de indicatie is opgenomen. Het is verstandig om daarbij medische of sociale argumenten aan te voeren, zodat duidelijk wordt waarom de indicatie moet worden aangepast.

Mag de gemeente mijn aanvraag weigeren of iets anders aanbieden?

De gemeente mag uw aanvraag weigeren als er geen wettelijke grondslag is, als u niet voldoet aan de criteria of als er een andere passende oplossing beschikbaar is. Dat laatste wordt vaak aangeduid als “algemeen gebruikelijke voorziening”. Denk aan een rollator die u ook zelf bij de thuiszorgwinkel zou kunnen kopen.

Toch mogen gemeenten niet zomaar weigeren. Ze moeten onderzoeken of een alternatieve oplossing echt passend is in uw situatie. Dat moet gemotiveerd gebeuren. U hoeft bijvoorbeeld niet te verhuizen als een woningaanpassing mogelijk is. Ook mag de gemeente niet automatisch uitgaan van mantelzorg of informele hulp, tenzij dat ook echt haalbaar en beschikbaar is. Als u het gevoel heeft dat uw aanvraag te snel is afgewezen, is bezwaar maken zeker aan te raden.

Wat als ik niets hoor van de gemeente?

Na uw aanvraag moet de gemeente binnen redelijke termijn een besluit nemen. Meestal geldt een beslistermijn van acht weken. Die termijn kan één keer worden verlengd, bijvoorbeeld als er nog informatie nodig is. Duurt het langer zonder geldige reden, dan kunt u een brief sturen waarin u de gemeente in gebreke stelt. Daarna kan een dwangsom volgen en kunt u om een uitspraak van de rechter vragen.

Ook als u al een gesprek heeft gehad maar geen vervolg hoort, is het verstandig om contact op te nemen of juridische hulp in te schakelen. Stilzitten van de gemeente is geen reden om uw aanvraag te laten liggen.

Kan ik bezwaar maken tegen ieder Wmo-besluit?

Ja, u kunt bezwaar maken tegen ieder formeel besluit dat u ontvangt. Dat kan een afwijzing zijn, een wijziging of beëindiging van een voorziening, of een toekenning waarmee u het niet eens bent. Het bezwaar moet schriftelijk worden ingediend, binnen zes weken na de datum op het besluit.

In het bezwaar legt u uit waarom u het niet eens bent met het besluit. U kunt daarbij medische verklaringen, rapportages of verklaringen van mantelzorgers toevoegen. Hoe beter het bezwaar is onderbouwd, hoe groter de kans dat de gemeente het besluit heroverweegt.

Is juridische hulp verplicht of aan te raden?

U bent niet verplicht om een jurist of advocaat in te schakelen voor bezwaar, maar het is vaak wel verstandig. De bezwaarprocedure is een formeel traject met juridische eisen. Gemeenten hebben vaak gespecialiseerde medewerkers die bezwaarbrieven beoordelen. Als u zich daarbij laat bijstaan door iemand met juridische kennis, staat u sterker.

Wij helpen u bij het opstellen van een goed bezwaar, het verzamelen van bewijsstukken en het bewaken van de termijnen. Ook kunnen we namens u communiceren met de gemeente. Onze hulp is in veel gevallen gratis, afhankelijk van uw inkomen. Wij vragen dan een toevoeging aan bij de Raad voor Rechtsbijstand.

Wat is een toevoeging en heb ik daar recht op?

Een toevoeging is gesubsidieerde rechtsbijstand. Dat betekent dat de overheid de kosten van juridische hulp vergoedt. U betaalt dan alleen een eigen bijdrage, die afhankelijk is van uw inkomen. Voor mensen met een bijstandsuitkering of een inkomen op minimumniveau is de eigen bijdrage vaak nul euro.

Wij controleren bij aanmelding direct of u in aanmerking komt voor een toevoeging. Als dat het geval is, regelen wij alles. U hoeft zelf geen formulieren in te vullen of aanvraag te doen. Zo weet u zeker dat u snel en zonder zorgen juridische hulp krijgt.

Wat gebeurt er na bezwaar?

Nadat u bezwaar heeft gemaakt, moet de gemeente opnieuw een besluit nemen. Dat heet de beslissing op bezwaar. Meestal gebeurt dat binnen twaalf weken. In sommige gevallen wordt u uitgenodigd voor een hoorzitting waarin u uw standpunt kunt toelichten. Ook daar kunnen wij u bij begeleiden.

Als het bezwaar wordt toegekend, krijgt u alsnog de voorziening of wordt het eerdere besluit aangepast. Als het bezwaar wordt afgewezen, kunt u in beroep gaan bij de rechtbank. Ook dan kunnen wij u helpen, eventueel opnieuw met gesubsidieerde rechtsbijstand.

Heeft bezwaar maken echt zin?

Ja, in veel gevallen wel. Gemeenten maken regelmatig fouten bij het beoordelen van Wmo-aanvragen. Het onderzoek is onvolledig, de motivering is gebrekkig of er is geen rekening gehouden met medische of sociale omstandigheden. In bezwaar kan dat worden rechtgezet.

Zelfs als het bezwaar wordt afgewezen, kan het leiden tot heroverweging, aanvullende hulp of betere afspraken. Wij zien regelmatig dat cliënten na bezwaar alsnog krijgen waar ze recht op hebben. De kans op succes wordt bovendien groter als u zich goed laat bijstaan.

Twijfelt u? Neem contact met ons op

Heeft u een vraag over uw Wmo-aanvraag, een lopende zaak of wilt u weten of bezwaar zin heeft? Neem vrijblijvend contact met ons op. Wij geven u snel duidelijkheid, vaak al dezelfde dag. Als het nodig is, gaan wij voor u aan de slag. U staat er niet alleen voor.